Ząbkowicka edycja XXI Dolnośląskiego Festiwalu Nauki w Ząbkowicach Śląskich, Ziębicach i Janowcu koło Barda odbywała się od 24 do 26 października 2018 roku. Przygotowano bardzo bogatą ofertę imprez festiwalowych.

Program obejmował nie tylko wykłady, warsztaty i pokazy prowadzone przez pracowników wyższych uczelni, ale również przygotowane przez Polski Związek Alpinizmu, Grupę Odnowy Wsi Janowiec, nauczycieli, członków Europejskiego Stowarzyszenia Ekologów warsztaty terenowe, wycieczki i wystawy. Ogółem odbyło się 108 imprez festiwalowych (59 w Ząbkowicach, 24 w Ziębicach, 25 w Janowcu koło Barda).

Niezwykle atrakcyjny okazał się blok poświęcony osiągnięciom polskich himalaistów. Otwierał go inauguracyjny wykład „Moje góry” dr. inż. Bogdana Jankowskiego – wielkiego himalaisty, przez wiele kadencji członka zarządu Polskiego Związku Alpinizmu, wspaniałego łącznościowca i doskonałego fotografa, uczestnika licznych wypraw, m.in. legendarnego w dziejach światowego himalaizmu pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest. Z zawodu elektronik (wieloletni pracownik Politechniki Wrocławskiej) utworzył i ponad 30 lat kierował Zespołem Łączności Radiowej PZA, jest pomysłodawcą i założycielem nowoczesnej sieci łączności PZA w Tatrach. Wykład urozmaicony wspaniałymi zdjęciami i autentycznymi nagraniami dźwiękowymi pozwolił wszystkim wczuć się w atmosferę wypraw, poznać relacje ze szczytów, z wydarzeń zarówno radosnych, jak i tych dramatycznych. Inaugurację XXI DFN w Ząbkowicach Śl. uświetnili swoją obecnością dr hab. inż. Ryszard Polechoński, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego, pan Roman Fester – starosta Powiatu Ząbkowickiego, pan Marcin Orzeszek – burmistrz Ząbkowic Śląskich i wielu radnych.

Późnym popołudniem odbył się wykład dr. inż. Marcina Kaczkana (Politechnika Warszawska) pt. „Najtrudniejszy z ośmiotysięczników – migawki z polskiej zimowej wyprawy na K2 2017/2018” i spotkanie z himalaistami. Mieliśmy niepowtarzalną okazję dowiedzieć się, jak wygląda logistyka takiej wyprawy, zobaczyć nagrania filmowe z różnych jej etapów. Pierwszy dzień festiwalu zakończył wernisaż wystawy fotograficznej ilustrowanej dźwiękiem „Himalaje, Karakorum – obrazki i głosy z gór” autorstwa dr. Bogdana Jankowskiego; wystawa potrwa do 20.11.2018r. Następnego dnia himalaiści dla młodzieży poprowadzili warsztaty „Łączność i elektronika w górach” oraz „Jak działa sieć łączności PZA w Tatrach”.

Podkreślając 100. Rocznicę Odzyskania Niepodległości, podchorążowie Naukowego Koła Pamięci Narodowej Akademii Wojsk Lądowych, występując w dawnym umundurowaniu, przedstawili starania Polaków o niepodległość od konfederacji barskiej do walki o granice w latach 1918-1921 (opieka ppłk dr Adam Szymanowicz).

Podczas festiwalu przeprowadzono trzy konkursy: V Konkurs Immunologiczny dla Licealistów „Obroń się z immunologią” (dr inż. Anna Sławek, mgr inż. Katarzyna Mikołajewicz, mgr Daria Lorek z IIiTD PAN) oraz III Konkurs wiedzy o współczesnej polszczyźnie i II Dyktando na DFN (dr Agnieszka Małocha-Krupa, dr Marta Śleziak z UWr). Dla zwycięzców przygotowano atrakcyjne nagrody, a wszyscy uczestnicy otrzymali pamiątkowe dyplomy.

Różnorodny program festiwalu umożliwiał każdemu znalezienie atrakcyjnej dla siebie oferty. I tak młodzież klas biologiczno-chemicznych wysłuchała ciekawych wykładów prof. dr hab. Jadwigi Sołoducho „Nowoczesna biotechnologia – królowa nauk?”, dr hab. Aleksandry Klimczak „Transplantacje jako sposób regeneracji tkanek i narządów” czy dr. hab. Egberta Piaseckiego, prof. PAN „Znaczenie szczepionek w eradykacji chorób wirusowych”, zaś uczestnicy o zainteresowaniach technicznych – wykładu dr. Pawła Tomaszewskiego „Ojciec współczesnej cywilizacji – w stulecie epokowego odkrycia”. Klasy humanistyczne wzięły udział w warsztatach prostej polszczyzny z dr Martą Śleziak z Instytutu Filologii Polskiej UWr oraz w zajęciach ze studentami IV roku polonistyki: Michaliną Jaworską („Ukryte znaczenia w tekstach kultury”) i Hubertem Jankowskim („Co mówią obrazy? Próba analizy semiotycznej”).

Jak co roku dużym powodzeniem cieszyły się wykłady oraz pokazy chemików i fizyków z Politechniki Wrocławskiej: „Kuchnia molekularna”, „W świecie chemicznego eksperymentu” (dr hab. inż. Joanna Cabaj i in.), „Optyka geometryczna w zastosowaniu”, „Zabawa w naukowca” (dr inż. Anna Hajdusianek), „Jak zobaczyć temperaturę?” (mgr inż. Michał Czosnyka). Również z bardzo dobrym przyjęciem spotkały się zajęcia adresowane do przedszkolaków i uczniów szkoły podstawowej „Przyroda – najlepszy chemik świata”, „Czy Twoi pra-dziadkowie słyszeli o alergii?” przeprowadzone przez pracowników Uniwersytetu Medycznego i Politechniki Wrocławskiej.

Ciekawe zajęcia festiwalowe zaproponowano również w Ziębicach. Dwa wykłady wygłosił główny koordynator DFN prof. dr hab. Tadeusz Dobosz, a dzięki dużemu zaangażowaniu nauczycieli Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych młodzież aktywnie uczestniczyła w wielu oferowanych warsztatach. Niezwykle aktualne okazały się także wykłady „Szczepienia ochronne – ważny element profilaktyki chorób zakaźnych” prof. dr hab. Andrzeja Gamiana (UMW) oraz „Zagrożenie chorobami nowotworowymi, konieczność wykonywania badań profilaktycznych, współczesne metody terapii” dr hab. Agnieszki Czarnieckiej (Centrum Onkologii w Gliwicach).

Nadzwyczaj bogatą ofertę imprez festiwalowych, cieszącą się wielkim uznaniem uczestników, przygotowano w Janowcu we współpracy z Grupą Odnowy Wsi. Prowadzone każdego dnia piesze wycieczki obejmowały zejście do niedawno odkrytej kopalni ałunu nad Nysą Kłodzką, a następnie przejście obok kamieniołomu, przez park nad rzeką do Polskiej Drogi Krzyżowej. Wszędzie po drodze na zwiedzających czekały pokazy, wykłady i ćwiczenia terenowe prowadzone przez wykwalifikowanych przewodników i specjalistów z różnych dziedzin. Nowością były ćwiczenia terenowe z geologii w dawnym kamieniołomie.
Kolejnym punktem na liście atrakcji DFN w Janowcu była przygotowana w świetlicy wiejskiej wystawa minerałów i fotografii z odkrycia dawnej kopalni ałunu. Tutaj też odbywała się projekcja filmu o dawnej eksploracji wyrobisk w Janowcu, a na uczestników czekał pyszny poczęstunek i herbata. Przez trzy dni w świetlicy wiejskiej prowadzono także warsztaty ceramiczne i warsztaty plastyczne malowania otoczaków. Dzieci miały okazję poznać historię powstawania kamieni pochodzących z najbliższej okolicy, nauczyć się ich zdobienia farbami akrylowymi, a w końcu zabrać do domu własnoręcznie wykonane pamiątki. Podczas warsztatów ceramicznych, uczestnicy uczyli się technik ręcznego wyrobu ceramiki, przygotowywali własne wyroby z gliny, które po 2 dniach, po wypaleniu wracały do wykonawców.

Również w ciągu trzech dni w domku gospodarstwa agroturystycznego „Dom Pod Słońcem” dla wszystkich grup odbywały się wykłady i warsztaty pt. „Magia drzew”. Dzieci wraz z młodzieżą poznawały wiele ciekawostek z życia drzew i innych roślin Gór Bardzkich. W piątek miały miejsce dodatkowe warsztaty, podczas których uczestnicy wykonali kolorowe jesienne lampiony zdobione liśćmi. Wszystkich, zarówno dzieci jak i dorosłych, zaciekawił wykład prezes Europejskiego Stowarzyszenia Ekologów mgr inż. Grażyny Jaworskiej „Jak budować dobrostan każdego dnia?”

26 października w Janowcu, w obecności pana Krzysztofa Żegańskiego – burmistrza Barda, uroczyście zakończono XXI edycję Dolnośląskiego Festiwalu Nauki.
Serdecznie dziękuję wszystkim współorganizatorom za wielkie zaangażowanie i wspaniałą atmosferę tego święta nauki w Ząbkowicach Śląskich.

Koordynator DFN w Ząbkowicach Śl.
dr inż. Barbara Mianowska

foto: uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Ząbkowicach Śląskich