,,Jak zdiagnozować nowotwór, czyli antymateria w akcji… oraz próba zrozumienia jak naprawdę to wszystko działa”

W sobotę 26 lutego roku odbyły się kolejne wykłady w ramach Wszechnicy Chemicznej. Jako przedstawicielki profilu biologiczno - chemicznego udałyśmy się na Wydział Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.Tam, podczas wykładów, dowiedziałyśmy się jak wygląda diagnostyka i profilaktyka chorób nowotworowych. Jak wiadomo, można znaleźć wiele informacji na ten temat, ale pamiętajmy, że nie wszystkie informacje znajdujące się w Internecie są zgodne z prawdą. My uzyskałyśmy rzetelną wiedzę od eksperta w tej dziedzinie- dr. Macieja Modzela. Poznałyśmy tajniki diagnostyki nowotworów nie tylko od technicznej, ale również chemicznej strony. Prowadzący przywoływał informacje nie tylko z zakresu chemii i biologii, sięgał również po istotne zagadnienia z fizyki.

Na wstępie dowiedziałyśmy się, czym tak naprawdę jest nowotwór. Zgodnie z definicją jest to ,,nieprawidłowa tkanka powstająca z jednej chorej komórki organizmu. Rośnie ona w wyniku niekontrolowanych podziałów komórek, połączonych z jednoczesnym zaburzeniem różnicowania się powstających komórek. Organizm traci kontrolę nad procesem namnażania się komórek w wyniku mutacji różnych genów, które kodują białka, pełniące istotną rolę w cyklu komórkowym.” Definicję nowotworu, w mniejszym lub większym stopniu zna każdy, ale czy zastanawialiście się kiedyś, czym różni się nowotwór od raka? Mimo błędnego nazewnictwa, nie każdy nowotwór jest rakiem. Nowotwory dzielimy na nabłonkowe i nie nabłonkowe. Te pierwsze dzielą się na nowotwory łagodne niezłośliwe, wśród których wyróżniamy brodawczaka i gruczolaka oraz nowotwory złośliwe, np. raka jelita grubego, raka piersi, raka płuc, czy raka trzustki. Nowotwory nienabłonkowe również dzielimy na łagodne niezłośliwe oraz złośliwe, czyli mięsaki, chłoniaki, czerniaki, białaczki, nowotwory ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego (glejaki lub nerwiaki). A więc rakiem są tylko złośliwe nowotwory nabłonkowe. Nawet łagodny nowotwór może z czasem zmienić się w złośliwy, lecz diagnostyką i planem leczenia musi zająć się specjalista.

Dzięki prelekcji poznałyśmy także odpowiedź na najczęstsze pytanie dotyczące nowotworów: kiedy naukowcy opracują lek na raka? Odpowiedź brzmi NIGDY. Nowotwory to kategoria obejmująca wiele chorób, dających obraz kliniczny zbliżony pod pewnymi względami, nie da się zatem opracować jednego leku, który zadziałałby na wszystkie typy nowotworów. Patrząc na samego raka piersi, wyróżniamy ponad 10 rodzajów chorób. W tym kontekście odpowiedź na powyższe pytanie jest jasna. W dalszej części wykładu poznałyśmy m.in. pojęcie antymaterii. Jest to “odwrotność” materii z przeciwnym znakiem ładunku elektrycznego i addytywnych liczb kwantowych. Antyelektron nazywany jest pozytonem. Antymateria i materia powstały w tym samym czasie, lecz w przypadku antymaterii nikt nie wie jak. Wiadomo natomiast, że materia i antymateria zderzając się ze sobą uwalniają 2 protony, biegnące w przeciwnych kierunkach. W pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) wykorzystuje się właściwości antymaterii. Podczas badania następuje rozpad z wytworzeniem pozytonu, praktycznie natychmiastowa anihilacja, fotony docierają do detektorów równocześnie. PET wymaga zastosowania markera (analogów związków naturalnych, które są intensywnie wykorzystywane przez komórki nowotworowe). Są to jednak informacje obejmujące program studiów, więc nie będziemy dokładać więcej niejasności. Przechodząc do mniej technicznej, a bardziej praktycznej kwestii należy zadać pytanie jak leczyć nowotwory. Odpowiedź jest banalnie prosta- jak najwcześniej. Czas odgrywa tutaj kluczową rolę, ponieważ większość nowotworów jest wyleczalna przy wczesnym wykryciu i szybkim rozpoczęciu leczenia. Wśród diagnostyki można wyróżnić wiele pozycji, m.in. : mammografię, usg, kolonoskopię, gastroskopię, cytologia czy RTG.

Podsumowując, nauka zapewnia coraz więcej metod diagnostyki nowotworów, przyszłością są nieinwazyjne testy wykrywające wiele schorzeń równolegle, a odsetek ludzi, którzy pokonują chorobę wzrasta. Te wszystkie punkty mogą być spełnione pod warunkiem, że ludzie się regularnie badają. Nowotwory to bardzo obszerny temat, o którym można bardzo dużo pisać. Pamiętajmy, że jeśli zauważymy coś niepokojącego, należy udać się do specjalisty jak najszybciej, bo czas odgrywa tu bardzo ważną rolę. Nie warto również szukać informacji w Internecie na własną rękę.

Oprócz ważnych i praktycznych informacji dotyczących głównego tematu spotkania, prowadzący przekazał nam również wiele ciekawostek. Jedną z nich jest to, że najbardziej promieniotwórczym owocem jest banan ( nie jest to jednak na tyle duże promieniowanie, aby zagrażało zdrowiu, więc owoce te można jeść nawet w dużych ilościach) .Kolejna, niezwykle ciekawa informacja dotyczyła badań naukowych. Pracujący na Uniwersytecie profesor skonstruował urządzenie, określające margines tkanki zdrowej, którą należy wyciąć razem z tkanką chorą podczas operacji wycięcia chorego narządu.

Polecamy udział w tego typu wykładach i wraz z Panią Anną Pajdak zapraszamy na kolejne. Takie wykłady poszerzają naszą wiedzę, pozwalają spojrzeć na wiele zagadnień z nieznanej dotąd perspektywy, są również przydatne na dalszej drodze życia. Z naszej strony dodamy jeszcze jedną radę na przyszłość - warto uczyć się angielskiego. Jest to język wykorzystywany również w badaniach naukowych i większość materiałów, opracowań naukowych wydawana jest właśnie w tym języku.

Wykłady są dla każdego! Jeśli uczycie się na innych profilach niż kierunek biologiczno - chemiczny, a po prostu interesujecie się chemią i chcecie poszerzyć swoją dotychczasową wiedzę, również możecie wziąć w nich udział. Wcześniej należy udać się do Pani Pajdak po więcej informacji. Serdecznie polecamy i zachęcamy do udziału w kolejnych wykładach!

Dominika Jurkowska, Alina Okaj 3A